Friday, October 5, 2007

Portrait 1

Woman from Osaka, 2006.

Volgens van Dale 's Handwoordenboek heeft het woord 'portret' op zijn minst twee betekenissen. Een: 'afbeelding van het gezicht van een persoon'; Twee: 'persoonsbeschrijving'. In de eerste betekenis dekt deze fotografische afbeelding de lading helemaal, in de tweede helemaal niét. Niet eens 'niet helemààl'. We kunnen enkel vaststellen dat dit waarschijnlijk de afbeelding is van het gezicht van een vrouw, een vrouw van rond de dertig, van oosterse origine. De foto levert een zeer beperkte persoonsbeschrijving. Als we meer willen weten moet ze het ons vertellen of ze kan iets op papier zetten. De foto vertelt ons hoogstens dat de vrouw zich frontaal laat fotograferen en op het moment van afdrukken niet in de camera kijkt. Wat haar uniek maakt kunnen we niet zien. Waar komt de drang vandaan om het toch te willen zien? Maken we onszelf iets wijs als we aannemen dat het gezicht - met ogen en mond als meest essentiële onderdelen - de spiegel van de ziel is? Vertelt een portret iets over haar gemoedsgesteldheid van het moment? We kunnen iets met het idee dat we emoties herkennen omdat we ze her-kennen, maar of de emoties bij de geportreteerde vrouw aanwezig waren op het moment van de opname is helemaal onzeker. Het herkennen van emoties heeft wellicht eerder te maken met emoties die we als beschouwer kennen, deze bij ons zelf herkennen of ménen te herkennen om ze vervolgens in het portret te projecteren. Daarom het voorstel aan van Dale 's Woordenboek om aan het woord portret minstens één betekenis toe te voegen, m.n. 'spiegel van de persoonlijkheid en/of emoties van de beschouwer'. Een portret bestaat slechts bij de gratie van minstens een iemand die het portret bekijkt of het zich herinnert.

3 comments:

pascal digital said...

Je hebt gelijk. Daarom ook zou deze als 'pasfoto' geen genade vinden bij de burgerlijke stand!

René Wouters said...

Luc, ik heb het idee dat jij zo bij van Dale aan de slag kunt. Bedenk nog een paar nieuwe begrippen, maak er leuke woorden van en jouw toekomst is gemaakt. ;-)
Maar ik begrijp jouw betoog...

Sietse said...

Een foto verwijst per definitie naar iets wat buiten de foto bestaat; hier een Japanse vrouw. Toch is die verwijzing voor mij van ondergeschikt belang. Voor mij is een foto vooral een autonoom beeld, weliswaar afgeleid van de waarneembare werkelijkheid, maar toch op zichzelf staand. De beeldmiddelen die de fotograaf hanteert, kunnen richting geven aan de interpretatie. Hoe dwingender dit is, hoe oninteressanter de foto. Want de beschouwer kiest zijn eigen weg; hij kan niet anders, beladen als hij is met ervaringen, kennis en emoties. Dus inderdaad: het portret is vooral de spiegel van de ziel van de beschouwer.